لامپ فلورسنت چیست؟

لامپ فلورسنت و تاریخچه آن به سال های پیش باز می گردد.

تقریباً ۷۰ سال از تولید اولین نمونه های لامپ فلوسنت می گذرد.

این محصولات بهره نوری زیادی دارند. به همین دلیل در بسیاری از مجموعه ها مورد استفاده قرار می گیرند.

لامپ فلورسنت نوعی لامپ مهتابی است که در اثر برخی از واکنش ها و بخار شدن جیوه داخل لامپ روشن می شود.

در این مقاله به معرفی این لامپ، انواع آن و برخی از نمونه های ارزان در بازار خواهیم پرداخت.

لامپ فلورسنت چیست؟

لامپ فلورسنت

از یک لوله شیشه ای تشکیل شده است.

پس از این که جریان برق در لامپ فلورسنت برقرار شود، ولتاژی دو سر لامپ و الکترودها اعمال می شود.

آیا لامپ مهتابی جیوه دارد؟

الکترودها از رشته های تنگستن پوشیده شده اند.

این ولتاژ سبب گرم شدن گاز نئون و یا آرگون داخل لامپ می شود.

گرم شدن این گازها در اثر گرم شدن کاتدها است.

در پی گرم شدن این الکترودها و گازها، گاز جیوه نیز تحریک شده و سبب تولید الکترون می شود.

بالاست فلورسنت یک ولتاژ در لوله فراهم می کند که سبب می شود تا کل لوله یونیزه شود.

این واکنش ها سبب تولید اشعه پرتو بنفش می شوند.

این پرتو قابلیت رؤیت شدن ندارد. به همین دلیل سطح داخلی این لامپ ها توسط ماده ای

به نام فلورسنت (فسفر) پوشیده می شود. این ماده نور فرابنفش را به نور مرئی تبدیل می کند.

برای این که بازتاب پرتوهای فرابنفش به حداقل میزان خود برسد،

از کوارتز به جای شیشه در ساخت لامپ و چراغ فلورسنت استفاده می شود.

کوارتز از شیشه شفاف تر است.

امروزه در ساخت این لامپ ها از جیوه کمتری نیز استفاده می شود برای کاهش اثر مخرب این گاز،

جیوه را با چند فلز دیگر آلیاژ می کنند.

لامپ مهتابی ال ای دی

این لامپ ها که با تکنولوژی دیود ساطع کننده یا همان ال ای دی تولید می شوند

دارای نوع یک طرفه و دوطرفه می باشند. کاربران می توانند

برای مشاهده قیمت لامپ مهتابی ال ای دی به سایت راندنو مراجعه نمایند.

این محصول دوستدار محیط زیست است زیرا از هرگونه مواد سمی جیوه، سرب و گازهای شیمیایی عادی است.

سرپیچ لامپ فلورسنت

این محصولات در توان های مختلف و شکل ظاهری گوناگون به بازار عرضه می شوند.

سرپیج این لامپ ها اغلب از نوع G۲۳ ،G۵ ،G۱۳ ،۲G۱۱ ،G۲۴d-۲ و … است.

برخی از لامپ های فلورسنت از نوع لامپ مهتابی هستند.

این محصولات بهره نوری زیادی دارند و بخش زیادی از انرژی الکتریکی را به نور تبدیل می کنند.

با این حال لامپ های فلورسنت کمی از خود اشعه فرابنفش تولید می کنند.

جیوه موجود در این لامپ ها سبب تولید فرابنفش می شود

به همین دلیل در هنگام شکستن این لامپ باید مراقب بود که جیوه از آن خارج نشود.

اجزای لامپ فلورسنت

• لوله شیشه ای و یا کوارتزی جهت حباب
• الکترودهای ساطع کننده الکترون (کاتد)
• تنگستن برای پوشش دادن الکترودها
• مدار راه انداز لامپ و بالاست فلورسنت جهت تنظیم جریان
• فسفر برای پوشش دادن داخل لامپ
• مقداری از گازهای جیوه، آرگون یا نئون

تاریخچه لامپ فلورسنت چیست؟

اولین مدل از لامپ های فلورسنت که تولید آن نقطه آغاز تولید لامپ های کم مصرف نیز بود،

در سال ۱۸۹۰ و توسط پیتر کوپر هیویت اختراع شد.

از این محصول در بسیاری از مکان ها مانند سالن های عکاسی استفاده می شد.

پس از چند سال لامپ های بخاری فشار بالا نیز به بازار عرضه شدند. لامپ های مهتابی نیز در سال ۱۹۳۸ تولید شدند.

انواع براساس ساختار

اغلب اجزای تشکیل دهنده لامپ ها با یکدیگر برابر است.

برخی از این لامپ ها در وجود یک عضو با یکدیگر تفاوت دارد.

این بخش یک عضو مهم در لامپ های فلورسنتی است.

به همین دلیل وجود و عدم وجود آن، عملکرد کلی لامپ را تخت تأثیر قرار می دهد.

لامپ فلورسنت با الکترود:

با وصل برق، جریان از میان استارتر عبور می کند. استارتر از دو فلز تشکیل می شود

که فاصله میان آن از نئون پر شده است. با عبور جریان در گاز نئون تخلیه الکتریکی رخ می دهد.

در اثر این اتفاق، دو فلز گرم شده و منبسط می شوند در نتیجه به هم می چسبند.

پس از چسبیدن این فلزها به یکدیگر، تخلیه الکتریکی متوقف و گازهای داخل لوله سرد می شوند.

در این صورت استارترها نیز سرد شده و به جای اصلی خود برمی گردند. در این زمان جریان الکتریکی نیز متوقف می شود.

پس از قطع جریان، ولتاژ بالایی در سلف موجود در لامپ به وجود می آید.

این ولتاژ به دو سر لامپ منتقل می شود و تخلیه الکتریکی در گاز جیوه فراهم می کند.

این مراحل آنقدر تکرار می شود تا دمای گازهای داخل لامپ به قدری بالا رود تا تخلیه الکتریکی

آن قابلیت روشن کردن لامپ را داشته باشد.

لامپ فلورسنت بدون الکترود:

الکترود در این لامپ ها نقش به سزایی دارد اما یکی از آسیب پذیرترین قسمت های لامپ هستند.

حباب این لامپ ها به صورت کاملاً بسته هستند که دو فلز در دو طرف آن قرار گرفته است.

این فلزها میدان مغناطیسی ایحاد می کنند.

در اثر این میدان، الکترون ها از لایه آخر به ترازهای بالاتر می روند.

در اثر برگشت این الکترون ها به سطوح پایین تر،

نور فرابنفش تولید می شود که پس از عبور آن از فلورسنت قابل مشاهده هستند.

طول عمر این لامپ ها ۶۰۰۰۰ ساعت و نسبت به مدل قبلی بیشتر است.

از این لامپ بیشتر در مکان هایی که امکان تعویض لامپ سخت است استفاده می شود.

به عنوان مثال داخل تونل ها، محیط های صنعتی با سقف بلند و … از این لامپ استفاده می کنند.

انواع لامپ فلورسنت براساس رنگ

رنگ نور لامپ فلورسنتی براساس موادی تعیین می شود که به فسفر موجود در لامپ افزوده می شود.

در نتیجه می توانید از این لامپ های رنگی و متنوع خریداری کنید.

نمود رنگ این لامپ ها نیز به پوشش فسفر آن بستگی دارد.

لامپ هالوفسفات: 

برخی از این لامپ ها تنها دارای یک لایه فسفر هستند که به آن ها هالوفسفات گفته می شود.

شاخص نمود رنگ این محصولات بین ۵۰ الی ۷۰ درصد است.

لامپ ترایبند:

نوعی از این لامپ ها نیز دارای سه لایه فسفر هستند که به آن ها لامپ فلورسنت ترایبند Triband)) نیز گفته می شود.

شاخص نمود رنگ این لامپ فلورسنت جدید بین ۸۰ الی ۹۰ درصد است.

شار نوری این لامپ نسبت به سایر لامپ های فلورسنت بیشتر است.

با گذشت رمان این نوع از لامپ های فلورسنتی دچاز افت شار نوری نمی شوند

و در نتیحه طول عمر آن ها نیر از مدل هالوفلورسنت بیشتر است.

انواع لامپ فلورسنت براساس قطر

این محصولات از گذشته تا کنون پیشرفت بسیار زیادی کرده اند.

مدل های توسعه یافته این لامپ ها راندنومان بالاتری نیز دارند.

این لامپ ها تنها در ابعاد بزرگ و با قطرهای بیشتر ارانه می شد.

انا امروزه لامپ های فلورسنتی از تنوع ابعاد و قطر برخوردار هستند.

قطر این لامپ ها با حرف T بیان می شود. در ادامه به معرفی برخی از انواع  قطر این لامپ ها  خواهیم پرداخت.

لامپ فلورسنت T۱۲: 

این محصولات دارای قطری معادل ۳۸ میلی متر هستند و در توان های ۲۰، ۴۰ و ۶۵ وات عرضه می شوند.

این لامپ تقریباً از رده خارج شده و در بسیاری از کشورها این لامپ تولید نمی شود.

لامپ فلورسنت T۱۰: 

این لامپ قطری معادل ۳۲ میلی متر دارد و در توان های ۲۰، ۴۰ و ۶۵ وات تولید می شود.

لامپ فلورسنت T۸: 

این محصول از پرکاربردترین این لامپ ها است. قطر آن ها معادل ۲۶ میلی متر است

و در توان های مصرفی کمتر نیز قابل تولید هستند. این محصول اغلب در بازه توانی ۱۰ الی ۵۸ وات تولید می شوند.

لامپ T۸ از لحاظ طول لامپ، شکل ظاهری و … به لامپ های T۱۱ شباهت دارد.

لامپ فلورسنت T۵:

این محصولات جدیداً به بازار عرضه می شوند. این لامپ ها قطری معادل ۱۶ میلی متر دارند

و بهره نوری آن ها ۱۰۴ لومن بر وات است.

پوشش فسفر این محصولات از نوع ترایبند است و طول عمر آن ها ۲۰۰۰۰ ساعت است.

لامپ های فلورسنت T۵ خود در دو گروه High Efficiency) HE ) و (High Output) HOتولید می شوند.

انواع لامپ فلورسنت براساس بالاست

این لامپ ها به کمک یک مدار راه اندازی به جریان برق وصل می شوند.

یکی از مهم ترین بخش های این مدار بالاست آن است.

لامپ ها با دو نوع بالاست مختلف به بازار عرضه می شوند.

لامپ فلورسنت فشرده

به این لامپ ها، نیز گفته می شود.این محصولات سبب به وجود آمدن

تحول بزرگی در صنعت روشنایی شدند.

ابعاد این محصولات از  این لامپ هاکوچکتر و هم چنین مصرف آن ها نیز بسیار کمتر است.

ساختمان لامپ های CFL به لامپ های کم مصرف بسیار شبیه است.

مصرف انرژی این تجهیزات بسیار کم است به همین دلیل در هزینه های مربوط به برق صرفه جویی می کنند.

لامپ فلورسنت برای گیاهان

نوعی از این لامپ ها

به بازار عرضه شده اند که می توان برای رشد

و پرورش گیاه از آن استفاده کرد. لامپ و مهتابی فلورسنت

از خود گرمای کمی تولید می کند

به همین دلیل نسبت به لامپ های رشته ای برای گیاهان مناسب تر هستند.

هم چنین این لامپ ها دو برابر

لامپ های رشته ای بازدهی دارند و مدت بیشتری نیز عمر می کنند.

مصرف فلورسنت رشد گیاه نیز کم است و ابعاد آن کوچکتر است.

این لامپ ۴۰ وات و ۲۰ وات برای پرورش گیاه گزینه بسیار مناسبی است.

معایب لامپ مهتابی

• دما بر روی عملکرد این لامپ تاثیر می گذارد.
• زیرا این لامپ ها در اثر گرم شدن گازهای موجود در حباب روشن می شوند.
• بنابراین در صورتی که دمای محیط کم باشد این روند با کندی پیش می رود
• یا ممکن است نورخورجی به اندازه حالت عادی نباشد.
• هر چقدر هم که کیفیت تولید این لامپ ها بالا باشد،
• باز هم میزانی اشعه فرابنفش از خود تولید می کنند. اشعه UV برای بدن و پوست انسان ضرر دارد.
• در هنگام شکسته شدن، این جیوه متساعد می شود.
• فلز جیوه سمی بوده و استنشاق آن برای سلامتی انسان ضرر دارد.
• این لامپ ها در شبکه برق رسانی و سایر تجهیزات الکتریکی نویز ایجاد می کنند.
• در برخی از مواقع لامپ های فلورسنت حالت چشمک زن دارند.
• نور این لامپ ها اثر استروبوسکوب و یا حالت سوسو زدن دارد
• این حالت با چشم عادی قابل رویت نیست
• لامپ های فلورسنت با امواج رادیویی و تلویزیونی تداخل یدا می کنند.
• زیرا تحریک جیوه سبب تولید امواج با طول موج بلند می شود که می تواند روی سایر موج ها اثرگذار باشد.

 

3 مهر 1400